Januari 2024
Eerste hulp bij ASS: Wat is dat eigenlijk, autisme?
Het kan jaren kosten om jezelf, laat staan elkaar te begrijpen. Neem het begrip overprikkeling. Iedereen is wel eens moe, maar dit moe-zijn is niet hetzelfde. Je hebt mensen met autisme in alle soorten en maten. Wat ze gemeen hebben is dat ze gemiddeld méér horen, zien en voelen. En dat kost energie.
Nicole Coppens, grondlegger en directeur van Het Maashuis in Apeldoorn, is deskundige op het gebied van autisme. In dit blog deelt ze haar kennis met ouders en verzorgers.
‘Als ik volwassenen hoor vertellen over hun autisme, moet ik er geregeld aan denken hoe dit moet zijn voor kinderen. Zij hebben nog niet geleerd waarin ze verschillen van veel anderen. En hoe ze ermee om kunnen gaan. Wij volwassenen kunnen, nee, moeten ze hierin ondersteunen. Daarvoor is het nuttig om te begrijpen wat autisme is.
Tig verschillen
Mensen met autisme zijn allemaal verschillend. Er bestaat niet zoiets als een typische autist. De een is handig, de ander onhandig. De een is een echt sociaal dier, de ander heeft niks met andere mensen. De een is heel creatief, de ander helemaal niet. En alles ertussen. Soms zie je het aan iemand, omdat iemand een vlakke gezichtsuitdrukking heeft en oogcontact uit de weg gaat. Maar ik ken ook genoeg mensen met autisme die je aankijken en juist een uitgesproken expressief gezicht hebben. En er zullen mensen zonder autisme zijn die je niet aankijken. Ik wil maar zeggen: oordeel niet, iedereen is anders.Wel sociaal, maar niet altijd in gedrag
Je struikelt erover, de uitspraak: dat is zo’n autist! Daar moeten we natuurlijk vanaf. Wat ermee bedoeld wordt, bestaat niet. Ik kom in mijn werk héél gevoelige en sensitieve kinderen en jongeren tegen die in wezen júist oog hebben voor anderen. Als ze maar genoeg rust in hun hoofd hebben. Want daar zit ’t m vaak in. Overprikkeling kan voor boosheid, terugtrekken of ander “niet-sociaal” gedrag zorgen. De wereld komt véél intenser binnen bij mensen met autisme - soms zo erg dat het echt niet te verdragen is om veel buiten te komen. Ze horen, zien en voelen meer en kunnen al die prikkels niet goed plaatsen. Naar school gaan kan een helse uitdaging betekenen, laat staan dat je ook nog lid wordt van een sportclub of naar een verjaardag gaat. Terwijl je misschien best van sport houdt en het ook leuk vindt om erbij te horen.
Als je brein niet goed kan filteren
Het brein van iemand met autisme kan minder goed filteren dan dat van de meerderheid van de bevolking. Soms in heel ernstige mate, soms minder. De een weet dat te verbloemen, de ander verstopt niks. Het kan zich op uiteenlopende manieren uiten: niet tegen bepaalde geluiden kunnen, niet voelen dat het buiten koud is, zelfs je lijf of pijn niet voelen, niet horen wat de juf of meester zegt omdat er altijd andere geluiden zijn die net zo hard klinken in je hoofd… En terwijl iedereen om je heen al aan de slag gaat, begrijp je nog steeds niet wat er van je verlangd wordt. Ook niet nadat je heel goed je best hebt gedaan om de opdracht te begrijpen. Nee, je bent niet dom. En je bent ook niet raar of verkeerd. Je brein werkt anders. Jouw brein kan weer dingen die anderen niet kunnen. Precies zijn, waarheidsgetrouw, dingen opmerken die de meeste mensen niet zien, ook op het menselijke vlak. Ik ga hier een andere keer dieper op in.
Belangrijk: ontprikkeltijd
We zijn allemaal wel eens overprikkeld, maar bij iemand met autisme is dit een constante uitdaging. Gelukkig kun je er in de meeste gevallen goed mee om leren gaan. Dit vraagt iets van je. En het vraagt ook iets van ons, omstanders. Begrip, tijd geven, een luisterend oor, hulp, een uitzondering durven maken op regels. Het gaat vooral om “ontprikkeltijd”. Die is ontzettend belangrijk. Was de schooldag zo vermoeiend dat je kind niet meer aan tafel mee wil eten: veer mee. Je voorkomt zo veel stress en strijd. Het is geen verwennen: een overprikkeld brein kan soms echt niet meer mee in wat jij als ouder of verzorger normaal of gewenst vindt. Je zult zien dat het helpt: ze even niks laten moeten. Ga er maar vanuit dat ze liever zouden doen waarvan jij blij wordt. Kinderen leren hun gebruiksaanwijzing kennen als ze daar de ruimte voor krijgen. Met de benodigde rust kunnen ze veel beter getraind worden op vaardigheden. Leer ze dat ze zichzelf mogen accepteren zoals ze zijn. Als dat betekent dat ze soms niet doen wat de wereld van ze lijkt te verwachten: prima.
Ieder brein is anders, niemand is hetzelfde en dat is goed. Je hoeft niet te zijn zoals “de anderen”. Die bestaan helemaal niet. Ik benadruk het iedere keer weer: normaal bestaat niet. Daar doen wij dan ook niet aan in Het Maashuis. Je hoeft niet te worden zoals “iedereen”. Wees maar lekker jezelf.
Nicole Coppens
Het Maashuis
Autismevriendelijke gemeente
Apeldoorn is de meest autismevriendelijke gemeente van Nederland! Dit blijkt uit onderzoek van het Nederlands Autisme Register (NAR) dat al 10 jaar onderzoek doet naar autisme. Wethouder Anja Prins van de gemeente Apeldoorn heeft 11 april jl. hiervoor de award in ontvangst genomen. Hierbij was een mooie groep mensen uit Apeldoorn aanwezig; mensen met autisme, naasten en professionals.
Ouders beoordelen ons met een 8.8 !
Prikkelarm borrelen
Iedere laatste donderdag van de maand kun je bij StationRoyaal in Apeldoorn laagdrempelig en prikkelarm borrelen. Vind je uitgaan lastig, ben je op zoek naar contact en gezelschap? UIT1830 is er voor alle jongeren tussen de 18 en 30 jaar die om welke reden ook gewoon wat willen drinken in de stad, maar voor wie dit niet zo vanzelfsprekend is.
Bijeenkomsten en webinars
Op de website van Balans vind je informatie over diverse interessante bijeenkomsten en webinars.
Tickets zijn te bestellen via:
http://www.balansdigitaal.nl/agenda
Online wegwijzers voor autisme
De website http://www.autismeapeldoorn.nl biedt een actueel overzicht van diensten, aanbod en activiteiten in Apeldoorn en omgeving. Er is onder meer informatie te vinden over wonen, begeleiding, vrije tijd, belangenverenigingen, onderwijs, werk en dagbesteding.
Ook op de website van het Samenwerkingsverband Autisme Gelderland (SAG) vind je een overzicht van meer dan 140 organisaties die zich aangesloten hebben, waaronder ervaringsdeskundigen, belangenverenigingen, onderwijs, MEE, GGZ, CJG, welzijnswerk, arbeid, ambulante begeleiding, vrije tijd en sport.
http://www.autismegelderland.nl
IJzerweg 53, 7335 DH Apeldoorn, Telefoon 055 - 301 42 28, info@maashuis.nl