September 2023
Eerste hulp bij ASS: ‘Kinderen met autisme hebben geen gevoel’
Een kind met autisme heeft net zoveel gevoel als ieder ander. Alleen: het weet niet automatisch wat het voelt en hoe het ermee om moet gaan. Help je kind door het uit te leggen.
Nicole Coppens, grondlegger en directeur van Het Maashuis in Apeldoorn, is deskundige op het gebied van autisme. In dit blog deelt ze haar kennis met ouders en verzorgers.
‘Ik begeleid ook volwassenen met autisme. Laatst sprak ik met een man over relaties. Ik zei tegen hem: jij voelt heel veel, hè? Maar je kan het niet plaatsen. Toen zei hij: oh, echt? Dat wist ik niet. Ze hebben altijd tegen mij gezegd dat ik niet zoveel gevoel heb.
Je ziet het niet aan ze
Het gezicht van mensen met autisme is relatief wat neutraler van uitdrukking. Daardoor wordt de indruk gewekt dat er niet zoveel gevoel is. Tegelijkertijd vinden ze het moeilijk om te herkennen waar een ander last van heeft, waardoor ze onbedoeld ongevoelig kunnen reageren. Maar ze hebben zeker wel gevoel, vaak genoeg juist heel veel.Een rotgevoel betekent: dit is fout
Mensen met autisme ervaren een negatieve emotie als een bewijs dat de plek of de situatie waarin ze zich bevinden niet goed is. Ik ging naar een nieuwe school en ik voelde me rot. Hun brein legt vast: er is iets mis met school. Dus: ik wil niet meer naar school. Komen ze in een andere situatie waarin ze iets soortgelijks voelen dan concluderen ze: hier wil ik ook niet zijn. Dan haken ze snel af. En zo ontstaat vluchtgedrag, weerzin tegen nieuwe dingen. Het gaat niet vanzelf: snappen dat je zenuwachtig bent omdat de school nieuw is. Iemand anders moet woorden geven aan het gevoel, uitleggen waarom je je zo voelt bij die situatie. Dat het gevoel normaal, gezond en menselijk is.
Net als woordjes leren
We kennen héél veel verschillende emoties: pijn, jaloezie, verdriet, angst, zenuwen, paniek, melancholie, blijdschap, noem maar op. Je leert ze naarmate je opgroeit spelenderwijs steeds beter te herkennen. Je merkt er niks van, het gebeurt intuïtief. Bij iemand met ASS gaat dat niet vanzelf. Het vermogen om emoties intuïtief te herkennen is er niet. Dus moet je leren begrijpen dat bepaalde situaties, bepaalde emoties op kunnen roepen. Dan moet je door oefening – zoals je woordjes leert bij een andere taal - leren wat bij welke situatie of gebeurtenis past. Dat kost tijd, geduld en energie.
Leg het uit
Stel iemand valt en heeft een bloedende knie. Het lijkt zo logisch dat er dan sprake is van pijn, maar iemand met autisme vindt dat helemaal niet zo logisch. Die moet eerste leren dat vallen en bloed ook pijn kan betekenen. En dat huilen daarbij geen vreemd verschijnsel is. Je kan je kind helpen door zoiets uit te leggen. Vertel wat er gebeurt, wat je erbij kan voelen en wat je dan kan doen. Leg uit dat emoties komen en gaan, dat ze tijdelijk zijn. Dat ze prettig en onprettig kunnen zijn. Zo kan je kind emoties en situaties steeds beter leren herkennen.Huilende ouder, boos kind
Huil je als ouder zelf wel eens, dan kan je kind daar heftig op reageren. Hij snapt dat er iets aan de hand is, maar heeft geen idee hoe hij jou weer in je normale doen terugkrijgt. En dat veroorzaakt stress. En stress uit zich vaak in boosheid of terugtrekken. Wat tot akelige misverstanden kan leiden. Juist als jij huilt, wil je geen boos kind. Je begrijpt niet waarom je kind nu net op dat moment zo dwars moet doen. Bedenk: hij weet niet hoe hij anders moet laten merken dat hij van streek is. Bespreek het samen als het weer wat rustiger is.
Ga er niet in mee
Zeker als ouder is het onmogelijk om je de ontreddering van je kind niet aan te trekken. Toch is het belangrijk om niet mee te gaan in de negatieve emotie. Luister, stel vragen, toon respect en begrip. Blijf rustig. Leg uit wat er volgens jou aan de hand is. En zeg: ik ga jou hierbij helpen. Maak duidelijk: het is niet erg, het komt goed.
Geef er een woord aan
Ik probeer altijd één woord te vinden dat de lading dekt. De eerste schoolweken noem ik de gedoeweken. Gedoe voelt meestal niet prettig. Nieuwe dingen maken zenuwachtig, moeten wennen en er gaat veel nog niet zoals het moet. Ik roep nu elke dag in Het Maashuis: dit zijn de gedoeweken. Logisch dat je je nu niet prettig voelt. Ik zie iedere dag weer dat uitleg, er een woord aan geven, houvast biedt. Dan zegt er een: het zijn de gedoeweken, hè Nicole? Ja, klopt. Het hoort er even bij, maar straks wordt het weer gewoon. Dat geldt eigenlijk ook voor het leren herkennen van emoties en ermee omgaan. Dat gaat na verloop van tijd ook steeds beter.
Nicole
Het Maashuis
Autismevriendelijke gemeente
Apeldoorn is de meest autismevriendelijke gemeente van Nederland! Dit blijkt uit onderzoek van het Nederlands Autisme Register (NAR) dat al 10 jaar onderzoek doet naar autisme. Wethouder Anja Prins van de gemeente Apeldoorn heeft 11 april jl. hiervoor de award in ontvangst genomen. Hierbij was een mooie groep mensen uit Apeldoorn aanwezig; mensen met autisme, naasten en professionals.
Ouders beoordelen ons met een 8.8 !
Prikkelarm borrelen
Iedere laatste donderdag van de maand kun je bij StationRoyaal in Apeldoorn laagdrempelig en prikkelarm borrelen. Vind je uitgaan lastig, ben je op zoek naar contact en gezelschap? UIT1830 is er voor alle jongeren tussen de 18 en 30 jaar die om welke reden ook gewoon wat willen drinken in de stad, maar voor wie dit niet zo vanzelfsprekend is.
Bijeenkomsten en webinars
Op de website van Balans vind je informatie over diverse interessante bijeenkomsten en webinars.
Tickets zijn te bestellen via:
http://www.balansdigitaal.nl/agenda
Online wegwijzers voor autisme
De website http://www.autismeapeldoorn.nl biedt een actueel overzicht van diensten, aanbod en activiteiten in Apeldoorn en omgeving. Er is onder meer informatie te vinden over wonen, begeleiding, vrije tijd, belangenverenigingen, onderwijs, werk en dagbesteding.
Ook op de website van het Samenwerkingsverband Autisme Gelderland (SAG) vind je een overzicht van meer dan 140 organisaties die zich aangesloten hebben, waaronder ervaringsdeskundigen, belangenverenigingen, onderwijs, MEE, GGZ, CJG, welzijnswerk, arbeid, ambulante begeleiding, vrije tijd en sport.
http://www.autismegelderland.nl
IJzerweg 53, 7335 DH Apeldoorn, Telefoon 055 - 301 42 28, info@maashuis.nl