Juni 2022


Nieuw! Een blog met tips en handvatten van Nicole Coppens


Eerste hulp bij ASS:
Aflevering 2: Vakantie


Een andere structuur, weken vol “niks”, misschien een reis naar het buitenland. Hoe bereid je een kind met ASS voor op de zomervakantie, hoe richt je de weken in en hoe
zorg je dat het leuk blijft voor iedereen?

Nicole Coppens, grondlegger en directeur van Het Maashuis in Apeldoorn, is deskundige op het gebied van autisme. In dit blog deelt ze haar kennis met ouders en verzorgers.

De dynamiek is deze laatste weken voor de vakantie al anders. Ik had het er in mijn vorige blog over hoe je om kan gaan met de stress die dit oplevert. Als gezin ben je je vast al aan het bezinnen op de naderende vakantie: er wordt gepraat over plannen, wat er nog moet gebeuren vóór je kan vertrekken naar Frankrijk, noem maar op. Iemand met autisme wordt hier onrustig van. Wat gaat er gebeuren?

Vanaf het begin samen bespreken

Ik zou mijn kind vanaf het begin meenemen in het verzinnen van een reis of een uitje: samen plaatjes kijken, bespreek wat je daar allemaal kan doen, benoem duidelijk wat mag en wat moet. Misschien ga je ieder jaar naar dezelfde plek, wat heel rustig kan zijn. Misschien ga je ieder jaar ergens anders naartoe en dat hoeft ook niet per se tot erge stress te leiden. Het is wel goed om stil te staan bij de keuze van de locatie: een rustige boerderijcamping werkt meestal beter dan een hotel aan een drukke straat.

Wie, wat, waar, hoe en wanneer

Begin op tijd met benoemen en tonen: wie, wat, waar, hoe en wanneer. Ben daar heel specifiek in: we gaan een dag naar Maastricht – bekijk plaatjes van de stad – en daar kunnen we drie dingen bekijken – weer plaatjes bekijken. Stel vragen: welke van de drie zou jij willen zien? Doseren is het toverwoord. Wil niet te veel. Leg ook uit: dit is echt een gezinsding. Een paar keer per jaar willen we samen ergens heen. Leg uit waarom je het zelf zo belangrijk vindt. Realiseer je: in zo’n vakantie doet iemand met autisme heel veel voor ons. Dan is het fijn als je aangeeft dat je dat beseft. Zeg: er is ook een dag van jou, dan mag jij bepalen wat we doen. Kom je kind tegemoet, dan voelt het zich gehoord.

Rondjes en driehoekjes

De rondjes – zo noem ik iedereen die niet-autistisch is - willen meestal variatie, die zijn flexibel, kunnen intuïtief inschatten wat er gaat gebeuren, vooruit beleven, zeg maar. De driehoekjes - mensen met autisme - moeten dit wetenschappelijk leren, wat wil zeggen: feit voor feit op een rij zetten en zo een beeld vormen. Driehoekjes zien veel meer details en kunnen die tegelijkertijd niet goed relativeren, die zien dus in een andere situatie véél meer nieuwe dingen. Overprikkeling ligt op de loer. Veel rondjes hebben een dag of drie nodig om te acclimatiseren op een nieuwe plek, de driehoekjes blijven daar meestal veel langer in hangen, omdat ze zich veel moeilijker in de situatie kunnen verplaatsen. Hoe groot is dat zwembad? Hoe druk is het daar? Wat gaan we daar dan doen? Wat als die mensen allemaal gaan schreeuwen? Die winkel is nieuw, hoe moet ik iets vinden? Een nieuwe stad, nieuwe straten. Sta er niet van te kijken als je kind iedere dag hetzelfde wil eten, in hetzelfde restaurant. Houvast helpt.

Verwennen bestaat niet

Zegt iemand als je aan zulke dingen toegeeft: wat verwen jij je kind? Verwennen is een woord uit het brein van een volwassene, onzin. Driehoekjes kunnen niet manipuleren: what you see, is what you get. Ze kunnen wel weten wat ze willen voor controle en overzicht, maar niet om jou dwars te zitten. Boosheid, weerstand: het zijn signalen van stress, van overprikkeling. Leer ze herkennen en negeer ze nooit. Soms is het gewoon op. En dan is er rust nodig. “Hij leek het zo naar zijn zin te hebben, dus ik dacht: laat hem maar wat langer dan we afgesproken hadden.” Later blijkt dan dat hij deed wat hij dacht dat van hem verwacht werd. Driehoekjes willen graag voldoen aan verwachtingen, dat is heel typerend. Het moet leuk zijn, want vakantie is leuk. Toen hij ontplofte, begreep je: het was niet zo leuk als je dacht. Hij – waar ik hij zeg, bedoel ik natuurlijk ook zij - kon zelf niet goed aanvoelen dat het niet meer prettig was.

Help met structureren en doseren

Driehoekjes hebben het nodig dat je ze helpt met structureren en doseren. Juist weer of meer in nieuwe of andere situaties. Je zal zien: als ze volwassen zijn, doen ze het zelf. Je mag je aanpassen aan je kind met autisme, maar het is ook goed dat je gedoseerd nieuwe dingen doet. En dat je daarbij samenwerkt, voor goede randvoorwaarden zorgt, voor duidelijkheid en houvast. Zo leert je kind schakelen. Dan is het straks beter bestand tegen een maatschappij waarin de dingen zelden altijd hetzelfde gaan. Leer allebei wat de signalen zijn die aangeven: ik raak overprikkeld, het is genoeg. Gapen, trager bewegen, willen zitten, wéér naar de wc moeten… Zeg nooit: kom, stel je niet aan. Of: nog maar één winkel. Zeg juist: ik snap het, het is genoeg geweest. En als hij ontploft: ik had het eerder moeten zien. Dit was te veel voor jou. Morgen houden we een rustdag. Het is lief bedoeld, zeggen: als je rust nodig hebt, dan mag je het aangeven. Maar dat werkt bij (niet-volwassen) driehoekjes niet. Het punt is net dat ze dat zelf niet aanvoelen. Je kind zal zich schuldig voelen, daarom: maak duidelijk dat jij de verantwoordelijkheid op je neemt, zet dat recht. Dat geeft een gevoel van vertrouwen en begrip voor elkaar.

Heel veel weken niks doen: maak een planning

En dan al die weken vrij van school zijn. Een hemels vooruitzicht van de hele dag gamen. Of juist totaal geen idee hebben van wat te doen. In alle gevallen: bied houvast, maak een planning, dag voor dag, week voor week. Dinsdag gaan we samen boodschappen doen en vrijdag gaan we naar opa en oma. Teveel plannen kan ook stress geven: ieder kind is anders, het vraagt maatwerk. Het hoeft niet allemaal volgens het boekje, hè. Denk ook aan jezelf. Vakantie is: ik heb vrij. En dat mag ook. Maar het is belangrijk om op afwisseling te letten, zodat je kind niet wegzakt in z’n eigen bubbel – ze kunnen zichzelf moeilijk begrenzen, ze voelen het niet aan - waar ze steeds moeilijker uit los komen. Wat langer gamen is prima, maar zorg voor momenten van in contact zijn met het hier en nu.

Kijk naar je kind en vraag je af: wat heeft hij nodig? Ze leren stap-voor-stap hun valkuilen kennen, wat wel en wat niet kan. Zo worden ze weerbaar. En dat leren doe je samen. Zo doen we dat ook in Het Maashuis. Hier leren ze laagdrempelig wat je iedere dag kan helpen. Ook in de vakantie. Hier is het altijd hetzelfde. Heerlijk.

Fijne vakantie!
Nicole 

Het Maashuis

Autismevriendelijke gemeente

Apeldoorn is de meest autismevriendelijke gemeente van Nederland! Dit blijkt uit onderzoek van het Nederlands Autisme Register (NAR) dat al 10 jaar onderzoek doet naar autisme. Wethouder Anja Prins van de gemeente Apeldoorn heeft 11 april jl. hiervoor de award in ontvangst genomen. Hierbij was een mooie groep mensen uit Apeldoorn aanwezig; mensen met autisme, naasten en professionals.


Ouders beoordelen ons met een 8.8 !


Prikkelarm borrelen

Iedere laatste donderdag van de maand kun je bij StationRoyaal in Apeldoorn laagdrempelig en prikkelarm borrelen. Vind je uitgaan lastig, ben je op zoek naar contact en gezelschap? UIT1830 is er voor alle jongeren tussen de 18 en 30 jaar die om welke reden ook gewoon wat willen drinken in de stad, maar voor wie dit niet zo vanzelfsprekend is. 

https://stationroyaal.nl

Bijeenkomsten en webinars

Op de website van Balans vind je informatie over diverse interessante bijeenkomsten en webinars. 

Tickets zijn te bestellen via:

http://www.balansdigitaal.nl/agenda

Online wegwijzers voor autisme

De website http://www.autismeapeldoorn.nl  biedt een actueel overzicht van diensten, aanbod en activiteiten in Apeldoorn en omgeving. Er is onder meer informatie te vinden over wonen, begeleiding, vrije tijd, belangenverenigingen, onderwijs, werk en dagbesteding.

Ook op de website van het Samenwerkingsverband Autisme Gelderland (SAG) vind je een overzicht van meer dan 140 organisaties die zich aangesloten hebben, waaronder ervaringsdeskundigen, belangenverenigingen, onderwijs, MEE, GGZ, CJG, welzijnswerk, arbeid, ambulante begeleiding, vrije tijd en sport.

http://www.autismegelderland.nl


IJzerweg 53, 7335 DH Apeldoorn, Telefoon 055 - 301 42 28, info@maashuis.nl